Նկարագրություն
Տաճարի կառուցումը կապված է Տրդատ III թագավորի և Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի անվան հետ: Ըստ ավանդության, Տրդատ III-ը հրամայում է քարերով սպանել 35 միանձնուհիներին, որից հետո խելագարվում է: Միայն Գրիգորը, ով հետագայում հայտնի դարձավ որպես Գրիգոր Լուսավորիչ, կարողանում է բուժել նրան և դարձի բերել դեպի քրիստոնեություն, որին հետևում է ամբողջ հայ ժողովուրդը: Ըստ լեգենդի՝ տաճարի վայրը Գրիգոր Լուսավորչին ցույց է տալիս հենց Հիսուս Քրիստոսը, որտեղից էլ գալիս է տաճարի անվանումը: Նախքան դա՝ այստեղ կռապաշտական ծիսակատարություններ էին լինում, և մարդիկ պաշտում էին տեղական աստվածներին:
IV-V դարերում կառուցված տաճարը համարվում է աշխարհի ամենահին քրիստոնեական տաճարներից մեկը: Իր պատմության ընթացքում այն բազմիցս վերակառուցվել է: Սկզբում, ինչպես մյուս եկեղեցիները, այն եղել է ուղղանկյուն շենք, բայց հետո վերակառուցվել է կենտրոնակամար տաճար: Ժամանակի ընթացքում շենքը համալրվել է զանգակատնով, ռոտոնդաներով, գանձատնով և այլ շինություններով: